انواع بارنامه حمل و نقل

بارنامه های تجاری اسنادی هستند که با توجه به اطلاعات داخل آن ها ارسال کننده، محل انتقال، حمل کننده و تحویل گیرنده مشخص می گردند.

به طور کلی بارنامه ها انواع مختلفی دارند که تمامی آن ها باید از دو ویژگی برخوردار باشند. اول اینکه بارنامه ها رسید کالایی هستند که توسط حمل کننده به تحویل گیرنده داده می شود. از طرفی تمامی بارنامه ها مشخص می کنند که صاحب کالا چه کسی است.

هدف از صدور تمامی بارنامه ها مشخص نمودن قوانین حمل و نقل، روند انتقال، ذی نفعان، نوع کالا و فرایند حمل می باشد. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با انواع بارنامه های حمل و نقل بین المللی به طور کامل آشنا کنیم.

انواع بارنامه در حوزه حمل و نقل

 بارنامه ها را در حوزه حمل و نقل بین الملل با توجه به نوع حمل و شرایط آن ها می توان به انواع مختلفی دسته بندی نمود. به طور کلی تمامی بارنامه های تجاری در حمل و نقل به شرح زیر می باشند.

1- حمل با کامیون (Truck Way Bill)

• این بارنامه ها برای حمل و نقل داخل کشور و یا خارجی با کامیون صادر می شوند. در بارنامه های داخلی باید اطلاعات عمومی، اطلاعات فرستنده و گیرنده، اطلاعات راننده و خودرو، اطلاعات مالی و کالا درج شوند. بارنامه های حمل با کامیون های خارجی نیز با نام راهنامه بین المللی شناخته می شوند.

2- حمل با کشتی (Ocean/ Marine Bill of lading):

• از انواع بارنامه ها می توان به بارنامه دریایی اشاره داشت. در این بارنامه ذکر مشخصات کامل فرمانده کشتی الزامی می باشد. این بارنامه با توجه به نوع کالا و کشتی به انواع مختلفی دسته بندی می شود. بارنامه خانگی، تفکیکی و چند وجهی از انواع بارنامه های دریایی می باشند.

3- حمل با هواپیما (Air Waybill):

•  این نوع بارنامه باید شامل اطلاعات پرواز نیز باشد. از انواع بارنامه های هوایی می توان به بارنامه مستر و هاوس اشاره نمود.

حمل با قطار (Rail Waybill):

•  انواع بارنامه راه آهن را شرکت های راه آهن در محل بارگیری صادر می کنند. بنابراین شرکت در سلامت رسیدن بار مسئول می باشد.

حمل سراسری (Trough Bill of lading):

•  از قدیمی ترین بارنامه ها می باشد که در تمامی موارد حمل با کامیون، کشتی، هواپیما و قطار صادر می شود. این بارنامه نوعی سند قابل معامله می باشد.

نکته

• حمل مرکب (Multimodal Transport Bill of lading) از دیگر انواع بارنامه ها می باشد که در آن کارگزار مسئولیت حمل به صورت دریایی و زمینی را به عهد دارد. از انواع این روش بر اساس کدهای مشخص شده توسط سازمان ملل می توان به حمل نامشخص، دریایی، ریلی، جاده ای، هوایی، ترکیبی، پستی و … اشاره نمود.
• حمل فیاتا (FIATA Multimodal Transport Bill of lading) نیز استانداردترین انواع بارنامه در سطح بین الملل است. این بارنامه به منظور یکپارچه سازی فورواردری در سراسر جهان صادر می شود.

نکات قابل توجه در رابطه با انواع بارنامه

• مسئولیت های صادر کننده بارنامه حمل مرکب با توجه به شرایطی است که داخل بارنامه ثبت شده است.
• مهر و امضای شرکت حمل و نقل در بارنامه الزامی باشد. از طرفی بارنامه باید توسط راننده و همچنین گیرنده بار امضاء شود.
• نکته قابل توجهی که در رابطه با بارنامه ها وجود دارد، تفاوت آن ها با راهنامه است، که بسیاری از افراد نسبت به آن آگاهی ندارند. در صورتی که سند حمل کالا قابل انتقال باشد، آن را بارنامه می نامند که نوعی سند مالکیت نیز محسوب می شود. اما در صورتی که سند فاقد این ویژگی باشد به آن راهنامه می گویند.
• معمولا اسناد حمل و نقل مربوط به راه آهن، هواپیما و کامیون (CMR) راه نامه هستند. البته توجه داشته باشید که امروزه به اسناد حمل کامیون ها را بارنامه نیز می گویند.
• نکته قابل توجه در رابطه با بارنامه فیاتا جایگاه آن در سازمان ملل است. این بارنامه در انجمن اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل در جایگاه مشاور قرار دارد. از طرفی در سازمان ملل مانند کنفرانس تجارت و توسعه می باشد.

مراحل درخواست و صدور بارنامه

انواع بارنامه در حوزه بین الملل باید برای صدور مراحل مشخصی را طی نمایند. بنابراین جهت درخواست و صدور بارنامه باید مراحل زیر را به طور کامل و اصولی انجام نمود.

درخواست حمل کالا:

• در مرحله اول باید برای انواع بارنامه ها درخواست حمل صادر شود. این درخواست باید توسط فروشنده و یا خریدار به شرکت های حمل و نقل ارائه شود. برای این درخواست باید مواردی مانند اطلاعات اولیه کالا، نحوه بسته بندی، روش حمل و مبدا و مقصد بار مشخص شود. با توجه به این اطلاعات هزینه، شرایط و زمان ارسال مشخص می گردد.

صدور بارنامه و ارائه به درخواست کننده:

•   مرحله بعدی بارنامه های تجاری باید توسط متقاضی تایید شده تا صدور آن انجام گردد. هنگام بررسی بارنامه توسط متقاضی باید شرکت حمل کننده تمامی اطلاعات بار را در اختیار متقاضی قرار دهد.

ارسال بارنامه:

•  پس از آن باید بارنامه را به کشور یا شهر مقصد ارسال نمود. این ارسال به منظور اطمینان از دریافت بار توسط شرکت حمل و نقل کشور مقصد انجام می شود. از طرفی در برخی مواقع پرداخت هزینه حمل به عهده تحویل گیرنده می باشد. بنابراین ارسال بارنامه در حمل و نقل بین المللی ضروری است.

درخواست دریافت کالا:

• در آخر نیز باید رسید کالا توسط شرکت حمل و نقل به گیرنده کالا تحویل داده شود. گیرنده کالا برای دریافت کالا باید درخواست دریافت و بارنامه را به شرکت ارائه دهد.