انواع لجستیک و انواع حمل و نقل در آن
طبق تعریف انجمن مدیریت لجستیک، لجستیک به آن قسمت از فرایند زنجیره عرضه گفته می شود که جریان موثر مواد، انبار کردن کالاها، ارائه ی اطلاعات و همچنین خدمات مورد نیاز از مبدا یا محل تولید تا مقصد یا محل مصرف کالا را بر عهده دارد. در ادامه این مقاله انواع لجستیک و انواع حمل و نقل در آن را به طور کامل شرح می دهیم.
لجستیک یکی از مواردی است که در زمینه ی حمل و نقل از اهمیت بالایی برخوردار می باشد و انواع مختلفی دارد. به طور کلی به دو نوع اصلی لجستیک کلان و خرد دسته بندی می شود. در نوع کلان مسائلی چون لجستیک بین الملل، ملی و تجاری و غیره مورد توجه است. اما نوع خرد بیشتر به مسائل مربوط به لجستیک کارخانه و شرکت توجه دارد و به 4 دسته زیر طبقه بندی می شود:
مقدم (Inbound Logistics)
درون کارخانه (Indoor Logistics)
تالی یا بیرونی (Outbound Logistics)
معکوس (Reverse Logistics)
تقسیم بندی لجستیک بر اساس انواع خدمات ارائه شده به مشتریان
معکوس (Reverse Logistics)
سبز (Green Logistics)
اضطراری (Emergency Logistics)
تولید (Production Logistics)
توزیع (Distribution Logistics)
نظامی (Military Logistics)
کسب و کار (Business Logistics)
تقسیم بندی لجستیک بر اساس زمینه
لجستیک خرید، تولید، فروش، بازیابی و بازیافت. در ادامه به شرح مختصری از هر کدام می پردازیم.
لجستیک خرید (Procurement Logistics)
لجستیک خرید جریان مواد اولیه و قطعات می باشد.
لجستیک تولید (Production Logistics)
لجستیک تولید جریان مواد داخل یک کارخانه یا کسب و کار است.
لجستیک فروش (Sales Logistics)
لجستیک فروش معروفترین نوع آن است که در آن محصولات از تولید کننده به مصرف کننده منتقل می شود.
لجستیک بازیابی یا معکوس (Recovery Logistics)
نوع معکوس جریان برگشتی مرجوعی ها از مصرف کنندگان به تولیدکنندگان است.
لجستیک بازیافت (Recycling Logistics)
نوع بازیافت که جریان مواد قابل بازیافت است. نمونه های رایج لجستیک بازیافت، بازیابی و بازیافت قوطی های خالی، بطری های پلاستیکی و کاغذهای قدیمی است.
در نهایت هدف اصلی تمام انواع لجستیک تامین نیازهای مشتریان می باشد.
انواع حمل و نقل در لجستیک
چهار روش اصلی حمل و نقل در لجستیک، حمل و نقل با کامیون (جاده ای)، کشتی (دریایی)، قطار (ریلی) و هواپیما (هوایی) است. با توجه به اینکه هر یک از این روش های حمل و نقل مزایایی دارند، بنابراین به منظور انتخاب بهترین روش که مناسب کار شما باشد، نیاز به بررسی دقیق و همه جانبه است.
در ادامه هر یک از این چهار نوع حمل و نقل لجستیکی را معرفی خواهیم کرد و مزایا و معایب احتمالی هر یک و همچنین گزینه حمل و نقل بین مدلی را به عنوان حمل و نقل جایگزین شرح خواهیم داد.
مقایسه روشهای حمل و نقل لجستیک
در این قسمت تجزیه و تحلیل هر روش حمل و نقل و جوانب مثبت و منفی آن آورده شده است:
حمل و نقل جاده ای
حمل و نقل با کامیون برای صنایعی که به حمل سریع و کم مستقیما به کسب و کار، انبار یا درب مشتری احتیاج دارند، ایده آل است.
مزایای اصلی باربری کامیون
- محدودیت های کمتر در مقایسه با سایر روش های حمل و نقل به ویژه حمل و نقل هوایی
- ردیابی آسان تر کامیون ها نسبت به سایر روش های حمل و نقل
- هزینه های کمتر از حمل و نقل هوایی و کشتی
- امکان دسترسی بیشتر
- ارائه گزینه های بیشتر
- امکان حمل مستقیم کالا به درب ورودی مصرف کننده
معایب حمل با کامیون چیست؟
- طولانی تر بودن زمان حمل و نقل نسبت به سایر روش ها (بیشتر شدن زمان انتقال کالا تحت تاثیر عواملی مانند بستن جاده ها، هوای نامناسب یا ترافیک سنگین)
- شما کنترل چندانی بر نحوه رسیدگی به محصولات خود ندارید.
- ایمن نبودن سفرهای جاده ای
- مدیریت اشتباه محصول توسط برخی از شرکت ها
حمل و نقل دریایی
در مقایسه با حمل و نقل هوایی، کشتی ها با کسری از هزینه قادر به حمل بارهای سنگین تر هستند.
مزایای حمل و نقل دریایی
- ایجاد فضای بیشتر و امکان جابجایی محموله های با وزن بیشتر و حجیم تر
- هزینه های کمتر از حمل و نقل هوایی
- احتمال کمتر برای تاخیرات حمل و نقل پرهزینه به دلیل عملکرد کشتی های باری طبق یک برنامه زمان بندی شده
- افزایش ایمنی حمل و نقل
مشکلات حمل و نقل دریایی
سرعت حمل و نقل از جمله مواردی است که در این نوع حمل و نقل بایستی به آن دقت کرد. گرچه کشتی ها توانایی حمل بارهای بسیار بیشتر و حجیم تری را نسبت به سایر روش های حمل و نقل دارند، اما حمل و نقل دریایی بسیار بیشتر طول می کشد.
حمل و نقل ریلی
از زمان اختراع راه آهن، قطارها نقش مهمی در تجارت و لجستیک در سراسر جهان داشته اند. حمل و نقل ریلی برای شرکتهایی که به حمل بار زمینی سریع و برنامه ریزی شده نیاز دارند، ایده آل است.
برخی از مزایای حمل و نقل ریلی
- ظرفیت حمل و نقل بیشتری را ارائه می دهد.
- احتمال تاخیر را کاهش می دهد.
- تاثیرات زیست محیطی آن را به حداقل می رساند.
دو عامل اصلی که باید در حمل و نقل ریلی در نظر گرفته شود:
زمان حمل و نقل: حمل و نقل ریلی کندتر از کامیون و بار هوایی است و آنها اغلب به حمل و نقل متعدد در طول فرآیند حمل و نقل نیاز دارند.
دسترسی: همه مناطق به مسیرهای ریلی دسترسی ندارند، بنابراین حمل و نقل ریلی تقریبا برای جابجایی محصولات به حمل و نقل دیگری نیز نیاز دارد. حمل و نقل ریلی اغلب با حمل با کامیون همراه است تا حمل و نقل کارآمدی صورت گیرد.
حمل و نقل هوایی
حمل و نقل هوایی جدیدترین روش حمل و نقل می باشد و اغلب بهترین انتخاب جهت تحویل سریع و بدون مشکل است. حمل و نقل هوایی در بیشتر نقاط جهان قابل دسترسی است و برای محموله هایی که باید به سرعت در مسافت های طولانی، از جمله خارج از کشور منتقل شوند، ایده آل است.
حمل و نقل هوایی همچنین در مقایسه با حمل و نقل ریلی و حمل و نقل کشتی دامنه وسیعی دارد، زیرا یک صنعت رو به گسترش است که چندین هزار فرودگاه و نوار فرود در سراسر جهان در حال فعالیت است.
دو مزیت مهم حمل و نقل هوایی
- امکان تحویل سریع را می دهد.
- امنیت بالاتری را ارائه می دهد.
معایب قابل توجه در مورد حمل و نقل هوایی
هزینه: حمل و نقل هوایی به دلیل هزینه بالاتر سوخت و هزینه های اضافی مانند بلیط، نگهداری، ایستگاه های بازرسی، هزینه های خاص حمل و نقل برای مواد خاص، کانتینرهای حمل و نقل و سایر موارد، نسبت به روش های دیگر حمل و نقل گران تر است.
محدودیت ها: با توجه به ماهیت حمل و نقل هوایی، محدودیت های خاصی وجود دارد که ممکن است برای برخی شرکت ها دشوار باشد، از جمله محدودیت های اندازه، وزن و محصول. ظرفیت وزن هواپیماها مشخص است كه بیش از حد نیستند و بسیاری از مواد برای حمل و نقل از طریق پرواز بسیار خطرناك هستند.
حمل و نقل بین مدلی چیست؟
حمل و نقل بین مدلی زمانی است که یک محموله برای رسیدن به مقصد نهایی خود به دو یا چند نوع حمل و نقل نیاز دارد. این نوع به طور معمول در حمل و نقل ریلی و کشتی مورد استفاده قرار می گیرد، که اغلب برای حمل بار از راه آهن یا بندر به کامیون نیاز دارند. حمل و نقل بین مدلی برای محموله هایی که فوریت ندارند و باید مسافت زیادی را طی کنند، ایده آل است.
در بیشتر موارد، محصولات در کل فرآیند در داخل کانتینر حمل و نقل مشابهی باقی می مانند. در موارد دیگر، ممکن است محصولات شما از یک کانتینر حمل و نقل به کانتینر دیگر منتقل شوند.